Τα βλαστοκύτταρα αποτελούν κύτταρα του ανθρώπινου σώματος που έχουν ιδιαίτερες δυνατότητες για την επανόρθωση των κατεστραμμένων ιστών. Αυτό αποτελεί και τον κύριο λόγο για το έντονο ενδιαφέρον της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια για τον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής. Τα βλαστοκύτταρα έχουν δύο κύρια χαρακτηριστικά:

• Μπορούν να διαφοροποιηθούν σε άλλους τύπους κυττάρων και
• Μπορούν να διαιρεθούν και να αυτό-ανανεωθούν (self-renewal) και να παράγουν με αυτό τον τρόπο περισσότερο αριθμό από τον ίδιο τύπου βλαστοκυττάρων.
• Δείτε για βλαστοκύτταρα επίσης...

Υπάρχουν δύο ειδών τύποι βλαστοκυττάρων τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα και τα και τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων.

Στην σύγχρονη Ορθοπαιδική χειρουργική τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων (adult stem cells), αποτελούν την δυναμική επιλογή για την αναγέννηση και την αναδημιουργία του αρθρικού χόνδρου αλλά και άλλων ιστών. Ο αρθρικός χόνδρος δεν έχει την δυνατότητα αναγέννησης και αυτοεπιδιόρθωσης όπως έχουν οι περισσότεροι ιστοί του σώματος. Στην οστεοαρθρίτιδα υπάρχει σταδιακή εκφύλιση και φθορά του με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις την πλήρη απώλεια αυτού και την εμφάνιση πόνου και δυσκαμψίας στην άρθρωση. Η θεραπεία με αυτόλογα βλαστοκύτταρα έχει ως κύριο στόχο να αναστείλει την προϊούσα εξέλιξη της πάθησης και να δημιουργήσει νέα κύτταρα του χόνδρου ανακουφίζοντας τον ασθενή και αναστέλλοντας την αναγκαιότητα της χειρουργικής επέμβασης της αρθροπλαστικής (αντικατάσταση της άρθρωσης). Τα βλαστοκύτταρα αποτελούν την δυναμικότερη επιλογή για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας διότι:

• Είναι σχετικά εύκολο να συλλεχθούν και να απομονωθούν
• Πολλαπλασιάζονται και καλλιεργούνται εύκολα, διατηρώντας τη δυναμική τους και τις ιδιότητές τους
• Εύκολη εφαρμογή στις αρθρώσεις διατηρώντας τα κύρια χαρακτηριστικά τους

Τα ανοσοκύτταρα του οργανισμού (natural killer cells -NK cells-), τα μακροφάγα και τα μαστοκύτταρα), παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στη παθογένεια και την φλεγμονώδη αντίδραση στη πρώτη φάση της νόσου. Κατόπιν τα κύτταρα προσαρμοστικής ανοσίας (λεμφοκύτταρα CD4 + Th1 και κύτταρα Β που παράγουν αντισώματα) συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη χρόνιας, υποτροπιάζουσας πορείας της φλεγμονής σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα. Τα μακροφάγα που βρίσκονται στον αρθρικό υμένα ενεργοποιούνται από τα προϊόντα διάσπασης του αρθρικού χόνδρου και παράγουν τις κυτοκίνες (Tumor Necrosis Factor-α TNF-α και την Ιντερλευκίνη IL-β) μετατοπίζοντας την ομοιόσταση της άρθρωσης προς τον καταβολισμό προάγοντας την παραγωγή ενζύμων που αποικοδομούν τη θεμέλια ουσία και δημιουργούν συνθήκες αυξημένης απορρόφησης του οστού και του χόνδρου της άρθρωσης. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ο φαύλος κύκλος της φλεγμονής – αρθρίτιδας – πόνου.

Τα αυτόλογα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα αποτελούν πολυδύναμα κύτταρα με μεγάλη ικανότητα αυτοανανέωσης. Ο μυελός των οστών και ο λιπώδης ιστός του σώματος αποτελούν τις κύριες πηγές για την απομόνωση των κυττάρων αυτών. Τα βλαστοκύτταρα είναι ετερογενείς πληθυσμοί κυττάρων με μεταβλητό δυναμικό ανάπτυξης, διακριτά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, αλλά όλα έχουν δυναμικό ανάπλασης του αρθρικού χόνδρου καθώς και ισχυρά ανοσοκατασταλτικά χαρακτηριστικά, που αντιπροσωπεύουν ένα ισχυρό εργαλείο στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας. Αναλυτικότερα τα αυτόλογα βλαστοκύτταρα αναστέλλουν την ενεργοποίηση των μακροφάγων Μ1 και προάγουν τη μετατροπή τους σε αντιφλεγμονώδη Μ2 φαινότυπο. εξασθενίζουν τον πολλαπλασιασμό και την κυτταροτοξικότητα των ΝΚ κυττάρων (natural killer cells), εμποδίζουν την ενεργοποίηση των αυτοαντιδραστικών κυττάρων Β και την παραγωγή αυτοαντιδραστικών αντισωμάτων. Όλα αυτά έχουν ευεργετικό αποτέλεσμα στην αναστολή της εξέλιξης της αρθρίτιδας στην ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας της πάσχουσας άρθρωσης.

Δείτε για την θεραπεία της οστεονέκρωσης της μηριαίας κεφαλής..

ΜΥΕΛΟ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ

Η διαδικασία λήψης του μυελού γίνεται υπό συνθήκες χειρουργείου από τη λεκάνη (λαγόνιο οστούν), του ασθενούς υπό αναισθησιολογική μέθη. Η ποσότητα που λαμβάνεται δεν ξεπερνά τα 20 cc. Αμέσως μετά τη λήψη ξεκινά η ειδική επεξεργασία του μυελού με αποτέλεσμα την απομόνωση των βλαστοκυττάρων (3-4cc), το οποία εγχέονται στη πάσχουσα άρθρωση. Ο συνολικός χρόνος από τη λήψη, επεξεργασία και έγχυση δεν ξεπερνά τα 20 λεπτά. Ο ασθενής εξέρχεται της κλινικής με οδηγίες για ανάπαυση 48 ωρών.

ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ

Η λήψη του λιπώδους ιστού γίνεται από τη κοιλιακή χώρα του ασθενούς όπου και ανευρίσκεται συνήθως σε επαρκή ποσότητα. Με ειδικό τροκάρ λαμβάνονται 2-3cc λιπώδους ιστού και αποστέλλονται άμεσα σε ειδική εταιρία αναγεννητικής βιοτεχνολογίας όπου απομονώνονται τα βλαστοκύτταρα, καλλιεργούνται και πολλαπλασιάζονται για 5 περίπου εβδομάδες ώστε να επιτευχθεί αριθμός ικανός, συνήθως είκοσι εκατομμύρια βλαστοκύτταρα. Μετά το πέρας των εβδομάδων το μείγμα εγχέεται στην πάσχουσα άρθρωση. Η όλη διαδικασία γίνεται σε επίπεδο ιατρείου και δεν απαιτεί εισαγωγή στην κλινική.

Η βλαστοκυτταρική θεραπεία μπορεί να συνδυαστεί ιδανικά με αρθροσκόπηση της άρθρωσης ώστε να διορθωθούν μηχανικά όλες οι περιοχές φθοράς του αρθρικού χόνδρου καθώς επίσης και η αιτία μερικές φορές (παραμελημένη ρήξη του μηνίσκου ή του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου).

Η οστεοαρθρίτιδα για πολλά χρόνια αποτελούσε μια νόσος για την οποία η ιατρική μπορούσε να χορηγήσει μόνον παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Σήμερα η γνώση της παθογένειας της πάθησης καθώς και η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα στον τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό να αναχαιτίσει την εξέλιξη της πάθησης, να ανακουφίσει τον πόνο και τη δυσκαμψία και να αναβαθμίσει τη ποιότητα ζωής των ασθενών.